အခု အၾကပ္အတည္းကို ေက်ာ္လႊားဖို႔ မွန္ကန္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈကို ရွာေနမိလား။ အိုက္စလန္ကေန ထိုင္ဝမ္အထိ၊ ဂ်ာမဏီကေန နယူးဇီလန္ အထိ နိုင္ငံအသီးသီးရဲ့ အမ်ိဳးသမီးေခါင္းေဆာင္ေတြ COVID-19 ကို ေျဖရွင္းေနပုံက ကမၻာမွာ ဘယ္လို ေခါင္းေဆာင္မႈေတြ လိုအပ္တယ္ဆိုတာေတြကို ပိုၿပီး ထင္ဟပ္မႈေပးေနပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာဆိုတာ ေကာင္းတဲ့နည္းလမ္း၊ ၾကင္နာမႈျပည့္ဝတဲ့နည္းလမ္းနဲ႔ စီမံသူေတြလည္း ရွိပါလားဆိုတာကို သက္ေသျပေနၾကတယ္။
၁။ ယုံၾကည္မႈတစ္ခုကို တည္ေဆာက္နိုင္မႈ။
ဂ်ာမဏီရဲ့ အဓိပတိျဖစ္တဲ့ အင္ဂ်လာမာကယ္လ္ (Angela Merkel) ဟာ အေစာပိုင္းကတည္းက နိုးနိုး ၾကားၾကားရွိေနခဲ့ၿပီး သူမရဲ့ျပည္သူေတြကိုလည္း “ ဒီေရာဂါကို ေပါ့ေပါ့ဆဆမလုပ္ပါနဲ႔။ အေရးႀကီးတယ္။ ျပည္ သူ ၇ဝ% အထိ ကူးစက္နိုင္တယ္”ဆိုၿပီး အေျခအေနရဲ့ ေလးနက္မႈကို တည္ၿငိမ္စြာ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း သတိေပးခဲ့သူပါ။ ဒါေၾကာင့္ တစ္နိုင္ငံလုံးအေနနဲ႔လည္း ဒါကို အေလးအနက္ထားခဲ့ၾကတယ္။
ဒီလို လုပ္ေတာ့ “ငါတို႔ နိုင္ငံမွာေတာ့ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး။” ဆိုတဲ့ ျဖစ္ရပ္အေပၚ ျငင္းပယ္မႈေတြ၊ ျဖစ္လာေတာ့မွ ျပည္သူေတြရဲ့ ေဒါသေတြ၊ လက္မခံနိုင္မႈေတြကို တျခားနိုင္ငံေတြကလည္း မၾကဳံခဲ့ပါဘူး။
စမ္းသပ္မႈေတြ၊ ကာကြယ္မႈေတြကို ခ်က္ခ်င္းပဲ ထလုပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဂ်ာမဏီနိုင္ငံဟာ သူ႔အိပ္နီးခ်င္း ယူရိုပီယံနိုင္ငံေတြထက္ COVID ျဖစ္ႏႈန္းကို ေလၽွာ့ခ်နိုင္ျခင္းျဖစ္တယ္လို႔ ေလ့လာေတြ႕ရွိရပါတယ္။
၂။ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ျပတ္သားမႈ။
ထိုင္ဝမ္နိုင္ငံရဲ့ေခါင္းေဆာင္အမ်ိဳးသမီးျဖစ္တဲ့ Tsai Ing-wen ကေတာ့ ပထမဆုံးဖ်ားနာမႈလကၡဏာရပ္ေတြ စတင္လာတာနဲ႔ နိုင္ငံတကာက လုပ္ေနတဲ့ lockdown လိုမ်ိဳးေတြမလုပ္ဘဲ ျပန႔္ပြားမႈကို ပိတ္ဆို႔ဖို႔ အစီအမံ ၁၂၄ ခုကို ထုတ္ျပန္မိတ္ဆက္ခဲ့တယ္။ အခုဆိုရင္ သူမဟာ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပနိုင္ငံေတြဆီကို mask ေပါင္း ၁ဝ မီလၽွံကို တင္ပို႔ေပးေနခဲ့ပါၿပီ။ ကပ္ေရာဂါမျပန႔္ပြားေအာင္လည္း ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားနိုင္ေနၿပီး သူမနိုင္ငံရဲ့ ေသဆုံးမႈအေနနဲ႔ ၆ ခုသာ ရွိေနပါေသးတယ္။
နယူးဇီလန္ရဲ့ေခါင္းေဆာင္အမ်ိဳးသမီး ဂ်က္စင္ဒါအာဒမ္ (Jacinda Ardern) ကေတာ့ သူမနိုင္ငံကို ေစာေစာစီးစီး lockdown ခ်ခဲ့ၿပီး သတိေပးခ်က္ရဲ့အျမင့္ဆုံးအဆင့္အထိျပတ္ျပတ္သားသား လုပ္ေဆာင္ခဲ့သူျဖစ္ပါတယ္။ တစ္နိုင္ငံလုံးမွာ ၆ ေယာက္ပဲ ကူးစက္ခံရခ်ိန္ကတည္းက နိုင္ငံထဲဝင္ေရာက္လာသူတိုင္းကို self-isolation ကို တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ျပဳလုပ္ေစခဲ့တယ္။ နိုင္ငံျခားသားမ်ားဝင္ေရာက္မႈကိုလည္း ခ်က္ခ်င္းပိတ္ဆို႔ပစ္ခဲ့တယ္။ ျပတ္သားမႈနဲ႔ အဆုံးအျဖတ္က နယူးဇီလန္ကို COVID-19 မုန္တိုင္းရဲ့ ထိခိုက္မႈေတြနည္းေအာင္ ကူညီေနပါတယ္။ ဧၿပီလလယ္အထိ ေသဆုံးသူ ၄ ဦးသာရွိခဲ့ၿပီး တျခားနိုင္ငံေတြကေတာ့ တင္းၾကပ္မႈေတြကို ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေလၽွာ့ေနခ်ိန္ သူမကေတာ့ ပိုတင္းၾကပ္ေအာင္ ထိန္းေနပါတယ္။
ဤေဆာင္းပါးကို ဂႏၴဝင္မဂၢဇင္းမွ ေရးသားတင္ဆက္ျခင္းျဖစ္သည္။
၃။ နည္းပညာ အသုံးခ်နိုင္မႈ။
နိုင္ငံအမ်ားစုမွာ လကၡဏာရပ္ျပသသူေတြကိုသာ စမ္းသပ္ေပးတဲ့ အကန႔္အသတ္ေတြရွိေနၾကခ်ိန္မွာ အိုက္စလန္နိုင္ငံရဲ့ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ Katrín Jakobsdóttir ကေတာ့ နိုင္ငံသားအားလုံးကို ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ စမ္းသပ္မႈေတြ အခမဲ့ျပဳလုပ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ အိုက္စလန္နိုင္ငံရဲ့လူဦးေရအခ်ိဳးအစားဟာ မ်ားျပားေပမဲ့ ႏွံ့ႏွံ့စပ္စပ္ေျခရာ ခံနိုင္ျခင္းစနစ္ကို က်င့္သုံးခဲ့တာေၾကာင့္ lockdown ခ်တာေတြ၊ ေက်ာင္းပိတ္တာေတြေတာင္ မျပဳလုပ္ခဲ့ရပါဘူး။
ဖင္န္လန္နိုင္ငံကလည္း အတူတူပါပဲ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာကမွ ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ ျခင္းခံခဲ့ရတဲ့ စန္နာမာရင္န္ (Sanna Marin) ဟာ အသက္ ၃၄ ႏွစ္နဲ႔ ကမၻာ့အသက္အငယ္ဆုံး ေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာခဲ့ပါတယ္။ သူမဟာ ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္အေရးအခင္းကို ရင္ဆိုင္ရာမွာ ဆိုရွယ္မီဒီယာမွာလူေတြအေပၚ လႊမ္းမိုးမႈရွိတဲ့ social media influencer ေတြကို အခရာက်တဲ့ကိုယ္စားလွယ္ေတြအျဖစ္ အသုံးခ်နိုင္သူပါ။ လူတိုင္းက အစိုးရထုတ္ျပန္မႈေတြကို မဖတ္ဘူးဆိုတာ သေဘာေပါက္ျခင္းအားျဖင့္ စန္နာမာရင္န္ဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ျပန႔္ပြားမႈကို စီမံခန႔္ခြဲရာမွာ မွန္ကန္တဲ့အေျခခံအခ်က္အလက္ေတြပ်ံ႕ႏွံ့ေစဖို႔ influencers တိုင္းကို အသက္အရြယ္မေရြး ဖိတ္ေခၚပါဝင္ေစခဲ့တယ္။
၄။ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာကိုျပသျခင္း
ေနာ္ေဝနိုင္ငံဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္တဲ့ Erna Solberg ကေတာ့ နိုင္ငံတကာက လူႀကီးတိုင္း ေမ့ေနၾကတဲ့ အေၾကာင္းအရာျဖစ္တဲ့ တိုင္းျပည္မွာရွိတဲ့ ကေလးေတြနဲ႔ တိုက္ရိုက္ စကားေျပာဖို႔ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားကို အသုံးျပဳခဲ့ပါတယ္။ တစ္နိုင္ငံလုံးမွာ ရွိတဲ့ ကေလးတိုင္းရဲ့ ေမးခြန္းေတြကို သူမ ေျဖေပးခဲ့တယ္။ အေၾကာက္တရားကို ဘယ္လိုအဆင္ေျပေအာင္ ပူးေပါင္းျဖတ္ေက်ာ္မလဲဆိုတာေတြကို အခ်ိန္ယူရွင္းျပခဲ့တယ္။ ေခါင္းေဆာင္မႈမွာ အခုလို လူသားဆန္မႈ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာေတြ၊ ၾကင္နာမႈေတြ ေတြ႕ေတာ့ အခုပဲ ကိုယ့္နိုင္ငံသမၼတက screen ကေန လက္ထြက္လာၿပီး ကိုယ့္ကို ေႏြးေထြးစြာ ေထြးပိုက္မလားလို႔ေတာင္ ခံစားေစတယ္လို႔ လူေတြက ေျပာၾကပါတယ္။
အထက္ပါအခ်က္ေတြကို ျခဳံငုံၾကည့္တဲ့အခါ ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေကာင္းဆုံးတုံ႔ျပန္နိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ နိုင္ငံေတြမွာ တူညီတဲ့အခ်က္ေတြအေနနဲ႔ နိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္က အမ်ိဳးသမီးေတြျဖစ္ၾကတာ၊ ျပည္သူေတြ အေပၚခ်စ္ျခင္းတရား၊ ယုံၾကည္မႈေတြနဲ႔ ေႏြးေထြးလုံျခဳံေစျခင္းအျပင္ အခ်ိန္နဲ႔တစ္ေျပးညီမွန္ကန္ျပတ္သားတဲ့ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြခ်မွတ္ၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အားႏြဲ႕သူေတြရယ္လို႔ ေခတ္အဆက္ဆက္က သတ္မွတ္လာခဲ့ၾကေပမဲ့ အေရးၾကဳံလာခ်ိန္မွာ ေယာက်ာ္းသားေခါင္းေဆာင္တဲ့ တခ်ိဳ႕ေသာနိုင္ငံေတြ ထက္ေရွ႕ေရာက္ေနတာကို ကိုရိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကာလလုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြက အေကာင္းဆုံးသက္ေသပါလို႔ ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအရသိရလို႔ မၽွေဝေပးလိုက္ပါတယ္။
တျခားသူေတြအတြက္လည္း ဒီစာေစာင္ေလးကို ျပန္ SHARE ေပးလိုက္ပါဦးေနာ္။
